صادق زیبا کلام> توافق وین، توافق راهگشا

یادداشتی از صادق زیبا کلام درباره توافق بین ایران و غرب در وین:

در رابطه با نتايج نشست وين و مذاکراتي که پيش از آن در ژنو صورت گرفت نبايد پيشنهادها و توافق هايي را که با روسيه، امريکا و فرانسه صورت گرفته ناديده بگيريم و مسائل سياسي و جناحي را ارجح بدانيم و چيزي را که به منافع ملي ما سود مي رساند ناديده بگيريم يا کم اهميت جلوه دهيم. اقدامي که آقاي احمدي نژاد و اصولگرايان در قبال دو سال تعليق پرونده هسته يي ايران کردند اقدام بسيار اصولي و صحيحي بود.

بنابراين اصلاح طلبان و منتقدان دولت نبايد به مقابله به مثل با ايشان بپردازند و فرش را از زير پاي ايشان بکشند. من معتقدم اين توافقي که صورت گرفته صرف نظر از اينکه آقاي احمدي نژاد رئيس جمهور باشد يا فرد ديگري در بلندمدت به خير و صلاح ايران خواهد بود. ما بايد بياموزيم که مصالح و منافع ملي خود را نسبت به اختلافات سياسي خود ارجح و اولي بدانيم.
 
بنابراين من به نوبه خود از تمام منتقدان دولت خواهشمندم سعي نکنند از اين مذاکرات بهره برداري سياسي کنند و اين توافق را بي اعتبار جلوه دهند چرا که راهي که اکنون ايران در رابطه با پرونده هسته يي پيش گرفته است راه درست و سودمندي است که مي تواند به بخش عمده يي از اهداف خودش در زمينه غني سازي و پيشبرد فعاليت هاي هسته يي برسد. معتقدم اين توافق باعث مي شود نوعي اعتماد بين ايران و گروه 1+5 ايجاد شود و خطري در رابطه با تحريم هاي آتي ايران را تهديد نکند و حتي تحريم هايي هم که از سوي شوراي امنيت صورت گرفته به تدريج لغو شود. 

بنابراين اين فرمولي که اکنون به کار گرفته مي شود به خير و صلاح ايران است. بايد در نظر بگيريم سوختي که براي نيروگاه بوشهر يا نيروگاه هاي هسته يي آتي کشور که در داخل با هزينه بسيار زيادي به دست مي آيد قطعاً مي توان با قيمتي مناسب تر در بازار بين المللي تهيه کرد. بنابراين چرا ما بايد اصرار کنيم که اين کار را خودمان انجام دهيم. بنابراين يکي از دلايلي که موجب مي شود توافقات صورت گرفته ايران با گروه 1«5 را سازنده بدانيم همين نکته است.

اگر از منظر اقتصادي به اين قضيه نگاه کنيم به سودمند بودن آن پي خواهيم برد. اگر اين توافقات سيرش را به همين منوال طي کند و زمينه اعتمادسازي فراهم شود و روسيه و فرانسوي ها به ما اورانيوم 20 درصد بدهند ما حتي به تمام اهداف علمي خودمان هم خواهيم رسيد چرا که يکي از بحث هاي هميشگي ايران اين بوده است که ما اورانيوم غني شده را براي مصارف کشاورزي، پزشکي و مصارف دارويي احتياج داريم. اين اورانيومي که خودمان قصد توليدش را داريم هزينه اش چند برابر قيمت تمام شده يي خواهد شد که از روسيه و فرانسه زير نظر آژانس خواهيم گرفت.

در عين حال در سايه اين توافق به جاي اينکه در تحريم به سر ببريم ما مي توانيم به غني سازي و ساير فعاليت هاي هسته يي مان ادامه دهيم. با اين شرايط مي توانيم بهترين و پيشرفته ترين تکنولوژي را زير نظر آژانس از فرانسه، انگلستان و آلمان بگيريم. بنابراين به اين دليل است که من با تمام وجود معتقدم اگر اين توافق نهايي شود قطعاً به خير و صلاح ايران خواهد بود. علاوه بر اينها اين مساله باعث مي شود اصولگرايان تندرو نتوانند در آينده از بحث هسته يي بهره برداري سياسي يا ايدئولوژيکي کنند. اين توافق باعث مي شود فرش بهره برداري سياسي و ايدئولوژيکي که صرف چهار سال گذشته مرتباً از آن توسط افرادي بهره برداري مي شد از زير پاي اين عده برداشته شود.

اميدوارم همه تنش ها و خرده حساب هاي سياسي مان را کنار بگذاريم و از اين توافق دفاع کنيم و به استقبال آن برويم.

در اينجا لازم است به اين مطلب اشاره کنم که اگر فردي به مسائل بين المللي اشراف داشته باشد مطمئناً تصور نمي کرد روس ها نيروگاه بوشهر را راه اندازي کنند و هيچ گاه نيروگاه بوشهر را راه اندازي نمي کردند چرا که نيروگاه بوشهر همچون مغازه يي دو نبش براي روس ها بود. از يک سو به بهانه يي که ما نيروگاه بوشهر را راه اندازي مي کنيم تلاش کردند از ايران امتيازات سياسي و اقتصادي بگيرند و از سوي ديگر براي اينکه نيروگاه بوشهر را راه اندازي نکنند از اروپا و امريکا امتيازاتي گرفتند. در اينجا بايد گفت ما تنها با روسيه طرف نيستيم بلکه طرف هاي ديگر حاضر در گروه 1+5 نيز طرف مذاکره و تعامل با ما هستند.

حال اگر روسيه اورانيوم ما را گرفت و بر حسب توافق رفتار نکرد اين آژانس است که بايد داوري کند. پس متعهد اين توافق تنها روسيه نيست بلکه در درجه اول آژانس و در درجه دوم 1+5 است. بايد اين نکته را هم در نظر گرفت که وقتي اوباما مبارزه انتخاباتي خود را شروع کرد، گفت؛ «من معتقدم رويکرد بوش و نومحافظه کاران در برابر ايران درست نبوده است و من بدون هيچ پيش شرطي با مسوولان ارشد جمهوري اسلامي مذاکره مي کنم.» بعد از آن ايشان مورد انتقادهاي شديدي قرار گرفت ولي اوباما هيچ جوابي نداد. اوباما همچنان بر اين سياست باقي است و مي خواهد اين تحول را به وجود بياورد و قصد دارد رودررو با ايران مذاکره کند.

اوباما معتقد است در جريان مذاکره ايران و امريکا ممکن است به تفاهماتي برسد چرا که هم ايران و هم امريکا در افغانستان و حتي عراق اهداف مشترکي را دنبال مي کنند. البته اين اهداف مشترک فقط در رابطه با اين دو کشور نيست بنابراين فضايي که ظرف چند دهه گذشته ميان دو کشور وجود داشته مي تواند تغيير کند. اوباما و برخي از دستياران ارشد او معتقدند با ايران مي شود به يک توافقاتي رسيد و به گمان من آنها اين نظر خودشان را دنبال خواهند کرد و يکي از دلايل اصلي که اوباما بسته پيشنهادي ايران را در شهريورماه پذيرفت اين بود که قصد مذاکره داشت. بنابراين سير تحولات و معادلات بين المللي در چند ماه اخير به سمتي رفت که طرف هاي دخيل در پرونده هسته يي ايران به گفت وگو و مذاکره پرداختند.

وقتي اوباما پيشنهاد مذاکره با ايران را مطرح کرد يکي از افرادي که به مخالفت شديد با وي پرداخت رقيب انتخاباتي او مک کين بود و مک کين از اين نکته به عنوان نقطه منفي و ضعفي بزرگ در اوباما عليه او در زمان انتخابات استفاده کرد. اما زماني که اوباما در يک مبارزه انتخاباني به پيروزي رسيد روي حرف خود همچنان پافشاري کرد.

سير جديدي که در دو سوي پرونده هسته يي ايران در پيش گرفته شده است موجب شده خيلي از ابهاماتي که در گذشته وجود داشت حل شود. اين مسأ له تنها ناشي از تغييراتي است که در فضاي بين المللي و نوع نگاه خارجي در دو طرف به وجود آمده است.

در اين ميان در فضاي داخلي نيز جناح هاي سياسي عمده کشور بايد در ارتباط با اين موضوع متحد عمل کنند تا از شرايط تازه يي که در روابط خارجي ايران ايجاد شده نهايت استفاده را بکنند.

بي ترديد دفاع از توافقات حاصل شده جديد ميان ايران و اروپا در کنار همراهي اصلاح طلبان و اصولگرايان در داخل کشور مي تواند موجب تامين حداکثر منافع ملي ايران شود.